Anskaffingsverdien når du har arva eller fått eigedommen i gåve
Dette gjeld for deg som har arva eller fått ein eigedom i gåve, og for dødsbu.
Vel det som gjeld for deg.
Anskaffingsverdien din kjem an på om arvelataren (den avdøde) eller givaren kunne ha selt eigedommen skattefritt eller ikkje.
Om arvelataren eller givaren kunne ha selt skattefritt, kjem an på kva slags eigedom det er og kva han har vore brukt til.
- Bustad, pendlarbustad med naturleg arrondert tomt – om arvelataren eller givaren eigde bustaden i over eitt år, og brukte han som eigen bustad i minst eitt av dei to siste åra før dødsfalls- eller gåvetidspunktet, kunne dei ha selt han skattefritt.
- Fritidseigedom med naturleg arrondert tomt – om arvelataren eller givaren eigde fritidseigedommen i over fem år og brukte han som eigen fritidseigedom i minst fem av dei siste åtte åra før dødsfalls- eller gåvetidspunktet, kunne dei ha selt han skattefritt.
Slik finn du anskaffingsverdien når arvelataren eller givaren
Anskaffingsverdien din skal vere lik marknadsverdien på dødsfalls- eller gåvetidspunktet, dersom arvelataren eller givaren kunne ha selt eigedommen skattefritt på dette tidspunktet. Dette blir kalla diskontinuitet.
Kvar finn du anskaffingsverdien?
- Om eigedommen blir seld kort tid etter dødsfalls- eller gåvetidspunktet, vil verdien på dette tidspunktet vanlegvis vere lik salssummen.
- Verdien kan du finne i ein takst eller i ei verdivurdering frå ein takstmann eller eigedomsmeklar.
- Du kan vise til verdien på dødsfalls- eller gåvetidspunktet for samanliknbare bustader, eller prisstatistikk for området eigedommen ligg i.
Er det stor skilnad mellom salssummen og taksten/verdivurderinga?
Du må vurdere om det har vore ein auke eller ein nedgang i marknadsverdien for eigedommen i tida mellom dødsfalls- eller gavetidspunktet og salet.
Du må kunne gjere greie for endringar ved eigedommen eller i eigedomsmarknaden i området som har ført til endringa i verdien. Slike endringar kan til dømes vere skred, brann og utbyggingsplanar i området.
Dersom du sel andel i bustadselskap eller bustadsameige
For andel i bustadselskap eller sameige utgjer marknadsverdien:
Innskott
+ Bustaden sin andel av fellesgjelda per 31.12. i året før dødsfalls- eller gåvetidspunktet
− Bustaden sin andel av fellesformuen per 31.12. i året før dødsfalls- eller gåvetidspunktet
= Marknadsverdien
Du overtar anskaffingsverdien til arvelataren eller givaren når dei ikkje kunne selt eigedommen skattefritt på dødsfalls- eller gåvetidspunktet. Dette blir kalla kontinuitet.
Utrekning av gevinst eller tap ved sal
Det er anskaffingsverdien til arvelataren eller givaren du skal bruke når du reknar ut gevinst eller tap ved eit sal av eigedommen. Du må kunne dokumentere eller sannsynliggjere anskaffingsverdien om vi spør om det.
Arva eller fått i gåve ein andel i bustadselskap eller sameige
Ta utgangspunkt i innskottet til arvelataren eller givaren, og legg til bustaden sin andel av fellesgjelda og trekk frå bustaden sin andel av fellesformuen per 31. desember året før anskaffingsåret for arvelataren eller givaren.
Tala kan du få frå bustadselskapet/bustadbyggjelaget, eller du kan bruke tala frå den opphavlege kjøpsdokumentasjonen.
Oppregulering – eigedom eigd i 1990 eller før
Sel du ein eigedom som arvelataren eller givaren eigde i 1990 eller før, kan du oppregulere anskaffingsverdien. Det kan gi deg lågare skatt.
Kvar kan du finne anskaffingsverdien?
Har arvelataren eller givaren kjøpt eigedommen, kan du finne anskaffingsverdien i kjøpekontrakten eller i skøytet.
Du arva ein eigedom av mor di då hø døydde i 2014. Ho kunne ikkje ha selt eigedommen skattefritt på dødsfallstidspunktet, og du overtar derfor anskaffingsverdien hennar (kontinuitet).
Mor di kjøpte eigedommen i 1997 for 600 000 kroner. Ho hadde kostnader på 15 750 kroner i samband med kjøpet.
|
kjøpesummen i 1997 |
600 000 kroner |
|
+ kjøpskostnader |
15 750 kroner |
|
= anskaffingsverdi i 1997 |
615 750 kroner |
|
= anskaffingsverdien din |
615 750 kroner |
Dersom arvelataren eller givaren har bygd bygningane på eigedommen, kan du finne anskaffingsverdien for tomta i kjøpekontrakten til arvelataren eller givaren, og i byggerekneskapen for bygningen.
Du arva ein eigedom av mor di då hø døydde i 2014. Ho kunne ikkje ha selt eigedommen skattefritt, og du overtar derfor anskaffingsverdien hennar (kontinuitet).
Mor di bygde på eigedommen i 1997 for 500 000 kroner. Ho betalte 100 000 kroner for tomta. Tomta og bygningen kosta til saman 600 000 kroner. Ho hadde kostnader på 15 750 kroner i samband med kjøpet.
|
kostpris for tomt og bygning i 1997 |
600 000 kroner |
|
+ kjøpskostnader |
15 750 kroner |
|
= anskaffingsverdi i 1997 |
615 750 kroner |
|
= anskaffingsverdien din |
615 750 kroner |
Dersom arvelataren eller givaren, som du overtok eigedommen frå, også arva eller fekk eigedommen i gåve i 2014 eller seinare, kjem anskaffingsverdien an på om den førre arvelataren eller givaren kunne ha selt eigedommen skattefritt eller ikkje.
Vurderinga blir lik dersom eigedommen har gått i arv fleire gonger.
Døme:
Når den førre arvelataren/givaren, og arvelataren/givaren din, ikkje kunne ha selt eigedommen skattefritt på dødsfalls- eller gåvetidspunkta, overtar du anskaffingsverdien som den førre arvelataren/givaren hadde på eigedommen.
Døme: Anskaffingsverdien når arvelataren/givaren ikkje kunne ha selt skattefritt:
Du arva ein eigedom av mor di då ho døydde i 2018. Ho kunne ikkje ha seld eigedommen skattefritt, og du overtar derfor anskaffingsverdien hennar (kontinuitet).
Mor di arva eigedommen frå far hennar (din bestefar) i 2014. Anskaffingsverdien hans i 1993 var 100 000 kroner. Mor di hadde kostnader på 10 000 kroner i samband med overtakinga av eigedommen.
Her må du undersøkje om bestefar din kunne ha selt eigedommen skattefritt på dødsfallstidspunktet.
Bestefar din leigde ut eigedommen i fleire år fram til han døydde. Han kunne derfor ikkje ha selt eigedommen skattefritt på dødsfallstidspunktet.
Sidan bestefar din ikkje kunne ha selt eigedommen skattefritt då han døydde, overtar mor di anskaffingsverdien frå bestefar din. Du overtar anskaffingsverdien til mor di.
mor overtar anskaffingsverdien til bestefar din
100 000 kroner
+ kostnadene til mor i samband med overtakinga av eigedommen frå bestefar
10 000 kroner
= anskaffingsverdien til mor
110 000 kroner
du overtar anskaffingsverdien til mor
110 000 kroner
+ kostnadene dine i samband med overtakinga av eigedommen frå mor
15 000 kroner
= anskaffingsverdien din
125 000 kroner
Dersom arvelataren/givaren din ikkje kunne ha selt skattefritt, men den førre arvelataren/givaren kunne ha gjort det på dødsfalls- eller gåvetidspunktet, skal anskaffingsverdien setjast til den sannsynlege marknadsverdien på dødsfalls- eller gåvetidspunktet til den førre arvelataren/givaren.
Du må kunne dokumentere fastsetjinga av denne marknadsverdien dersom vi spør om det.
Slik dokumentasjon kan til dømes vere:
- takst
- prisvurdering frå takstmann eller eigedomsmeklar
- prospekt/prisvurdering av tilnærma like eigedommar
Døme: Anskaffingsverdien når arvelataren/givaren kunne ha selt skattefritt:
Sidan bestefar din kunne ha selt eigedommen skattefritt då han døydde, skal mor di fastsetje anskaffingsverdien til marknadsverdien på dødsdatoen til far hennar. Marknadsverdien på eigedommen var 400 000 kroner då mor di arva eigedommen. Du overtar anskaffingsverdien hennar.
du overtar anskaffingsverdien til mor di
400 000 kroner
+ kostnadene til mor i samband med overtakinga av eigedommen frå far sin
10 000 kroner
= anskaffingsverdien din
410 000 kroner
Dersom arvelataren eller givaren arva eller fekk eigedommen i gåve i 2013 eller tidlegare, er det anskaffingsverdien til arvelataren eller givaren som er den pårekna marknadsverdien på dødsfalls- eller gåvetidspunktet.
Dersom det vart berekna arveavgift, kan du finne anskaffingsverdien i vedtaket om arveavgift. Anskaffingsverdien skal setjast til marknadsverdi, men ikkje høgare enn arveavgiftsgrunnlaget.
Du kan også finne opplysningane i grunnboka hos Kartverket, eller du kan søkje i Digitalarkivet, som er ei sjølvbeteningsløysing for den gamle grunnboka, når du treng å finne tinglysingar frå før 1991.
Er du usikker på kva som gjeld i ditt tilfelle?
Anskaffingsverdien på eigedomen er den pårekna marknadsverdien, henta frå ein takst eller ei verdivurdering på dødsfalls- eller gåvetidspunktet.
For andel i bustadselskap eller sameige utgjer marknadsverdien:
Innskott
+ Bustaden sin andel av fellesgjelda per 31.12. i året før dødsfalls- eller gåvetidspunktet
− Bustaden sin andel av fellesformuen per 31.12. i året før dødsfalls- eller gåvetidspunktet
= Marknadsverdien
Merk at anskaffingsverdien ikkje kan setjast høgare enn til det beløpet som er lagt til grunn i utrekninga av arveavgifta eller i gåvemeldinga. Grunnlaget for arveavgifta finn du i vedtaket du fekk om arveavgift i samband med arv eller gåve.
Auke (oppregulering) av kjøpesum eller anskaffingsverdi – eigedom eigd i 1990 eller før
Sel du ein eigedom der eigartida er frå 1990 eller før, kan du oppregulere anskaffingsverdien. Dette kan gi deg ein lågare skatt.
Det er eigne reglar for gardsbruk – Les meir viss du har arva eller fått som gåve.